Nước là yếu tố quan trọng trong nhiều quá trình công nghiệp, ví dụ, quá trình đốt, làm mát, sản xuất, làm sạch và rửa. Nhìn chung, khoảng 5- 20% lượng nước sử dụng là cho ngành công nghiệp (WWAP, 2009) và ngành công nghiệp đóng góp đáng kể vào tỷ lệ nước thải phát sinh. Nếu không được kiểm soát, nước thải công nghiệp có thể sẽ là nguồn ô nhiễm rất độc hại.
Các hợp chất hữu cơ và các kim loại nặng phát sinh từ các quá trình công nghiệp hiện đại, nếu thải ra ngoài môi trường, có thể gây tác động đến sức khoẻ con người và các thảm hoạ môi trường. Ngành công nghiệp phải có trách nhiệm đảm bảo nước thải được xả ra nằm trong tiêu chuẩn cho phép và chấp nhận chi phí cho việc xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn. Các giải pháp chi phí hiệu quả nhất thường tập trung vào ngăn ngừa các chất ô nhiễm phát sinh hoặc sử dụng chu trình khép kín trong sử dụng nước. Ngành công nghiệp cũng có thể được hưởng lợi từ việc tiếp cận nguồn nước sạch hơn với ít tạp chất hơn.
Ở nhiều quốc gia đang phát triển, hơn 70% chất thải công nghiệp chưa qua xử lý được xả vào nguồn nước và gây ô nhiễm nguồn nước cấp (WWAP, 2009). Nước thải công nghiệp có thể chứa một loạt các chất gây ô nhiễm. Một số nguồn lớn nhất của chất thải công nghiệp độc hại bao gồm khai thác mỏ, nhà máy bột giấy, thuộc da, các nhà máy đường và sản xuất dược phẩm.
Trong nhiều trường hợp, nước thải từ ngành công nghiệp không chỉ xả trực tiếp ra sông, hồ, mà nó còn thấm xuống lòng đất và gây ô nhiễm nguồn nước ngầm và các giếng. Ở các nước đang phát triển, điều này thường khó để phát hiện khi việc quan trắc, giám sát thường khá tốn kém. Ngay cả khi được phát hiện, việc xử lý có thể cũng vô cùng khó khăn.
Khai thác mỏ truyền thống tạo ra lượng nước xả thải lớn mà không được kiểm soát tại một số các nước đang phát triển. Chất thải từ các hoạt động khai thác khoáng sản có thể chứa bùn, đất đá, các chất hoạt động bề mặt. Tuỳ thuộc vào các loại quặng được khai thác, chất thải có thể chứa các kim loại nặng như đồng, chì, kẽm, thuỷ ngân, asen…Các chất gây ô nhiễm trong chất thải mỏ có thể gây ung thư và gây ngộ độc thần kinh con người (như chì hoặc thuỷ ngân) hoặc rất độc hại cho sinh vật thuỷ sinh (như đồng).
Nước làm mát sử dụng trong quá trình công nghiệp như sản xuất thép và than cốc không chỉ tạo ra nước thải với nhiệt độ cao, có thể gây ảnh hưởng đến hệ sinh vật, mà còn gây ra ô nhiễm với một loạt các chất độc hại, bao gồm cyanua, ammoniac, benzene, phenol, PAH…Nước cũng được sử dụng như một chất bôi trơn máy móc công nghiệp và có thể trở nên ô nhiễm do các loại dầu thuỷ lực, thiếc, crom, sắt sunphat, các loại axit khác nhau.
Như vậy, ngành công nghiệp cần phải có các biện pháp nhằm làm giảm việc tạo ra các chất thải độc hại và khuyến khích đầu tư cho các biện pháp này, tuy nhiên, chính phủ và các khu vực công phải đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi, điều chỉnh và thực hiện các chính sách giảm thiểu các chất thải độc hại. Kinh nghiệm từ các nước công nghiệp cho thấy, việc áp dụng các quá trình “sản xuất sạch hơn” sẽ đơn giản và có chi phí hiệu quả nhiều hơn nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm công nghiệp quy mô lớn. Ô nhiễm từ nước thải làm giảm giá trị đất, làm tăng chi phí do gây ra nhiều tác động đến sức khoẻ con người và hệ sinh thái – Đây là chi phí rất khó để tính toán.
Việc khai thác các mỏ khoáng sản làm giảm mực nước ngầm và các quá trình lọc tự nhiên, đồng thời làm gia tăng ô nhiễm nguồn nước ngầm
Hình 1: Khai thác mỏ ảnh hưởng đến quá trình thoát nước. Nước thải axit (AMD) là một trong những vấn đề môi trường phải đối mặt của các ngành khai thác mỏ. AMD xảy ra khi các các khoáng chứa sunfide tiếp xúc với nước và không khí, tạo thành axit sulfuric. AMD có thể tác động đến môi trường sống dưới nước, rất khó để xử lý và một khi bắt đầu bị oxy hoá, nó có thể tiếp tục diễn ra trong nhiều thế kỷ.
Hình 2: Các nguồn ô nhiễm nông nghiệp, công nghiệp và tác động của chúng tới môi trường. Nước ngầm bị ô nhiễm có thể ảnh hưởng xấu đến động vật, thực vật và con người. Ở nhiều nước trên thế giới, nước ngầm được khai thác và được sử dụng để ăn uống, tắm giặt, phục vụ nông nghiệp, công nghiệp…
